Salvador Dali Kimdir / Sanat Hayatına Dair
Salvador Dali, 1904-1989 yılları arasında yaşamış, özellikle sürrealist eserleri ile ünlenmiş İspanyol bir ressamdır. Ressam kişiliğinin yanında heykelcilik, fotoğrafçılık, filmcilikle de ilgilenmiş çok yönlü bir sanatçıdır. Amerikan animasyoncu Walt Disney ile beraber yaptığı Destino adlı kısa çizgi film, 2003’te “en iyi kısa animasyon filmi” dalında Akademi Ödülü adayı olmuştur.
Dali, eserleriyle olduğu kadar tarzıyla da dikkat çeken bir sanatçıydı. Lüks, cafcaflı kıyafet seçimleri, farklı davranışlarıyla sanatını takdir edenleri de etmeyenleri de olumsuz etkilerdi. Ancak bu kötü şöhret onun tanınırlığını arttırmış ve eserlerine duyulan ilgiyi arttırmıştır.
Salvador Dali ve Sanat Hayatı
Dali, 1920-1923 yıllarında noktacılık tekniğiyle doğduğu yer olan Katalonya’nın manzaralarını resmetti. Madrid Akademisi’nin en parlak öğrencisi olduğu yıllarda ise kübizmi benimsedi. 1927 yılında Paris’e gittiği bir dönemde yolculuk sırasında Picasso, dadacı ve gerçeküstücü birkaç sanatçı ile tanıştıktan sonra kolajlar yapmaya başladı. Kuş ve Doyurulmaz İstekler adlı tablolarını bu dönemde ortaya koydu.
Freud’un kuramlarından etkilenen Dali, ilerleyen yıllarda saplantıların gerçek dışı evreni ile kesin gerçekliği buluşturduğu eserler üretti. Mart 1928’de sanat eleştirmenleri Luís Montanyà ve Sebastià Gasch ile beraber, sanatta modernizmi ve fütürizmi savunan “Sanat Karşıtı Katalan Manifesto”yu yazdı.
1929-1930 yılları Dali’nin hayatında dönüm noktası sayılabilecek bir özelliğe sahipti. 1929 yılında ikinci kez Paris’e giden Dalí, burada ressam Joan Miró aracılığıyla sürrealist akımın öncüleri André Breton ve Paul Éluard ile tanıştı. Éluard’ın karısı Gala (Helena İvanovna Diakonova), tanıştıkları andan itibaren Dalí’nin ilgisini çekti. 1929 yazında Dalí ile Gala arasında başlayan tutkulu ilişki 1934 yılında evliliğe dönüştü.
Özgün tarzı ve kişiliğiyle 20. yüzyılın sanat dünyasını etkileyen Salvador Dali, gerçeküstücülüğü en iyi yansıtan ressamlardan biri olarak anılır. Yapıtlarının büyük bir kısmını 1928 yılından sonra üretmiştir. Madrid’deki San Fernando Akademi’nin en parlak öğrencilerinden biri olduğunu söylemiştik ancak disiplinsiz, aykırı tavırları sebebiyle bu okuldan kovulmuştur.
Düşünce Yapısı
Salvador Dali, gençlik yıllarından beri sanatını akademiciliğe karşı ve devrimci bir estetik anlayış ile sunmuştu. Hiçbir zaman bir harekete tamamen bağlanmasa da bir açıdan da bağlanmaktan kaçınmayarak çeşitli sanat hareketlerine has teknikler ile eserlerini üretmiştir. Bu bakımdan kendi üslubunu ortaya koyarken diğer üslupları da özümsediğini söyleyebiliriz.
Salvador Dalí’nin sanatçı varoluşunda politikanın önemli bir yeri vardı. Sürrealizmin kurucusu Troçkist André Breton yanlısı olarak başladığı sanat hayatına, ilerleyen dönemlerde iktidarı kanlı biçimde ele alan faşist Franko yanlısı olarak devam etmiştir.
Eserleri Hakkında
Dalí hayatı boyunca, 1500’den fazla resim ve onlarca heykel yaratmıştır. Tüm bunların dışında çeşitli taş baskı eserler, kitap illüstrasyonları, tiyatro dekorları ve kostümleri de üretmiştir. Ayrıca, Man Ray, Brassaï, Cecil Beaton ve Philippe Halsman gibi fotoğraf sanatçılarıyla ve Elsa Schiaparelli, Christian Dior gibi moda tasarımcılarıyla beraber çalışmıştır.
Bugün Dalí’nin eserlerinin büyük bir kısmı, günümüzde Figueres’deki Dalí Tiyatro ve Müzesi’nde sergilenmektedir. Florida’nın St. Petersburg kentindeki Salvador Dalí Müzesi, Madrid’deki Reina Sofia Müzesi ve Los Angeles’taki Salvador Dalí Galerisi de sanatçının yüzlerce eserini barındırır.
Son Yılları ve Ölümü
10 Haziran 1982’de Salvador Dalí, çok sevdiği eşini, menajerini, modelini ve ilham perisini kaybetti. Eşi Gala’nın ölümünden sonra yaşama isteğini büsbütün kaybeden Dalí, karısının öldüğü ve gömüldüğü Púbol Kalesi’ne yerleşip burada münzevi bir hayat sürdü. Temmuz 1982’de İspanya Kralı Juan Carlos, Dalí’yi Púbol Markisi ilan etmesi üzerine Dali, krala Avrupa’nın Başı adlı çizimini hediye etti.
1983’te Púbol Kalesi’nde yaptığı Serçenin Kuyruğu adlı tablo, Dalí’nin son eseridir. Ağustos 1984’te Dalí, kaledeki yatak odasında bilinmeyen bir sebepten çıkan yangında bacağından yaralandı. Bu olaydan kısa süre sonra Figueres’e döndü ve Salvador Dalí Tiyatro ve Müzesi’nde yaşamaya başlayan Dalí, 23 Ocak 1989’da kalp yetmezliğinden öldü ve Figueres’te kendi adını taşıyan müzenin mahzenine gömüldü.
Yazar
