Sürrealizm Akımı (Gerçeküstücülük)

Paylaş

Sürrealizm akımı 20. yüzyılın başlarında, büyük ölçüde Andre Breton’un katkıları ile ortaya çıkıyor. Fransa’da başlayan bu akım zamanla tüm dünyada etkisini göstermeye başlıyor. Sürrealizmin babası olarak bilinen Andre Breton, psikanaliz yöntemleri ile adını sıkça duyduğumuz Freud’dan etkileniyor. Bu etkileşim sürecinde sürrealizm kavramı şekilleniyor.

Sürrealizm Akımı Özellikleri

• Eserler, aklın denetiminden sıyrılarak üretilir.
• Aralarında ilişki yok gibi görünen çelişik gerçekler arasında yakınlaştırmalar, benzerlikler ortaya çıkarır.
• Bilinçdışı kavramlar irdelenir.
• Sanat ile yaşam arasındaki sınırları kaldırmayı amaçlar.
• Estetik ölçüleri reddeder.
• Üretim sürecinde salt özgürlük esas alınır.

Andre Breton, gerçeküstücülük olarak tanımlanan bu akımın gerçeklikten bağımsız olmadığını vurguluyor. Aslında bilinç ile bilinç dışının birleştiği bir noktada yer aldığını söylüyor. Peki nasıl oluyor da gerçeküstücülük büyük kitlelere ulaşıyor ve Andre Breton sürrealizmin babası oluyor? Tabii ki meşhur, Sürrealizm Manifestosu ile…

Sürrealizm Manifestosu

Andre Breton’un Sürrealizm Manifestosu ile bu sanat akımı topluma yayılacak bir boyut kazanıyor. Bazı kesimler tarafından eleştiri yağmuruna tutulsa da sanatın her alanında varlığını sürdürerek gücünü kanıtlıyor. Manifestoda; önceden tasarlamadan, zihinden geçen her şeyi hızlıca kaleme dökmekten bahsediliyor.

Sürrealistler, otomatik yazı tarzını benimsiyor. Noktalama işaretleri, imla hataları gibi detaylara boğulmadan kaygısızca, aklı kağıda dökme amacını taşıyorlar. Tabii ki sürrealizmi yazıyla sınırlı tutmuyoruz. Görsel, sözel ya da yazılı olmasının bir önemi yok. Hangi şekilde olursa olsun bu akımda fikirler hızlıca işlenmelidir.

Sürrealizm Manifestosu rüya ve bilinçaltı ile ilgili birçok çıkarımı ele alıyor. Rüyaların nasıl göstergelere sahip olduğuna değiniyor. Kısacası, sürrealizme dair ders verir nitelikte bir kitap. Eğer merak edip okumak isterseniz kitap içeriğinin yer aldığı sayfaya buradan ulaşabilirsiniz.

Türk Sürrealist Sanatçılar

Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday ve Oktay Rıfat Horozcu.

Sürrealist Ressamlar

Salvador Dalí: Gerçeküstü, çarpıcı resimleri ile ünlenmiş sürrealist bir ressamdır. Dali, aynı zamanda heykelcilik, fotoğrafçılık ve filmcilikle ilgilenmiştir.

René Magritte: Belçikalı gerçeküstücü ressamdır. Ayrıca bu akımın öncü isimlerinden biridir. Magritte’nin eserleri düş temalı, tuhaflıklar, korkular ve komedi barındırmaktadır. Sanatsal çalışmalarının dışında reklam çizimleriyle de ilgilenmiştir. 

Diğer sürrealist ressamlar: Max Ernst, André Masson, Joan Miró, Pablo Picasso, Giorgio de Chirico, Leonora Carrington, Man Ray, Yves Tanguy, Frida Kahlo…

Sürrealist Filmler

Sürrealizm sadece resim ve heykelde değil sinemada da kendini gösteriyor. Birçok senarist, bu akımın ışığında başyapıtlar ortaya koymuştur. David Lynch’ın yönetmenliğini yaptığı Mulholland Çıkmazı, Luis Buñuel ’in Altın Çağ filmi gibi sürrealist denemeler sinemada yer almıştır.

Sürrealizmi daha detaylı kavramak isteyenler bu filmleri izleyebilir;

Paylaş

Yazar

Ipek Can

Sanat, sonsuz bir zenginliğe sahip. Sanat dalları, köklerinden yükselen ağaçların oluşturduğu bir orman gibi. Her bir sanat dalı kendi içinde çok sayıda parçalara ayrılıyor. Bu düşünceyle yola çıktığım sanat ormanı serüvenimde kendi merak ettiklerimi araştırıp yazarken sizlerle de paylaşacağım.

See author's posts