Özgürlükten Kaçış Kitabı / Erich Fromm
Özgürlükten Kaçış kitabı; ruh bilimci, toplum bilimci, düşünür ve yazar olan Erich Fromm tarafından yazılmıştır. Akademik formları içerisinde barındıran kitabın anlatımı oldukça yalındır. Kavramsal betimleme ve açıklamalar anlaşılır bir dil ile yazılmış. Böylece kitap sizi boğmuyor, kolayca ilerleyebiliyorsunuz.
Kitabın girişinde sizi böyle bir yazı karşılıyor;
Özgürlükten Kaçış konusu için kısaca; İnsan ruhuna ve toplum normlarına dair birçok unsuru farklı yönlerden sunuyor diyebiliriz. Özgürlük olgusunu farklı perspektiflerden ele alan yazar, okurken size kendi özgürlüğünüzü sorgulatıyor. Kitapta iki tür özgürlükten bahsediliyor; olumlu (istediğini yapabilme) özgürlük ve olumsuz (yapmama) özgürlüğü.
Özgürlükten Kaçış ve Özgürlük Kavramı
Özgürlükten Kaçış kitabı, özgürlüğü iki şekilde ele alıyor demiştik. Şimdi kısaca iki özgürlük tanımına dair açıklamalarda bulunalım;
Çağdaş insan için olumlu özgürlüğün tanımı, yapmak istediklerinin önündeki engellerden kurtulmak olarak açıklanıyor. Ancak olumlu özgürlük, sadece kişinin kendi isteklerini bilinçli olarak yönetmesi ile gizli güçlerini ortaya koyabileceği bir nitelik kazanabilir. Eğer kişi kendi isteklerini tam anlamıyla bilemezse, belirsiz isteklere uyar ve kendinden farklı bir benliğe dönüşür.
Olumsuz özgürlük ise geleneksel yönlendiricilerden ayrı bir birey olmayı başarmak ama toplumdan soyut, yalnız bir birey olmak ile sonuçlanabilir. Böyle bir durumda birey, topluma yabancılaşır ve korkuyla hayatını sürdürür. Bu durum farklı bağlılıklara ve boyun eğmelere yol açabilir.
Tabii ki bu iki özgürlük kavramı için yapılan çıkarımlar bu kadar sınırlı değil. Özgürlükten Kaçış kitabında sadece özgürlük kavramı değil Nazizm, Sadizm gibi kavram analizleri de yer alıyor. Hitler’in politikaları ile örtüşen yaklaşımlar irdeleniyor. Erich Fromm, Hitler’in ideolojisini sadizm yönünden ele alıyor. Hitler’in bakış açısını yine Hitler’e ait olan şu söz üzerinden değerlendiriyor;
“İnsanoğlunun ilk kültürü, kuşkusuz, evcilleştirilmiş hayvanlardan çok, aşağı insanların kullanılmasına bağlı oldu.”
Özgürlükten Kaçış kitabı ile toplum ideolojilerine dair daha pek çok detaya erişebilirsiniz. Kitapta Hitler ve Nazizm üzerine oldukça detaylı bir anlatım bulacaksınız. Şimdi başka bir olguya değinelim. İnsan nasıl robotlaşır?
Özgür Robot İnsan
Özgürlükten Kaçış bize farklı özgürlük biçimlerini sunuyor. Ve özgürlük yanılgısını ortaya seriyor. Bir şeyleri yapmak ya da yapmamak üzerine kurulan özgürlüğün, çoğu zaman özgürlük kalıplarının dışında bir rol oynadığından bahsediyor. Aslında özgürlüklerimizin de bir yönetim merkezi olduğuna değiniyor. Gerçek özgürlüğü kavrayabilmek adına aydınlatıcı bir kitap olduğunu söyleyebilirim.
Bu yazıda, kitapta çarpıcı olan birkaç metne yer vermek istiyorum. Belki, kitabı merak etmeniz açısından tetikleyici olabilir;
“Günümüzde insana en çok acı veren yoksulluk değil, büyük bir çarkın küçük dişlisi, bir robot haline gelmiş olmak, yaşamın boş ve anlamsız olamasıdır.” Syf: 217
“Robot insanın umarsızlığı, faşizmin siyasal amaçları için verimli toprakları oluşturmaktadır.” Syf: 203
Özgürlükten Kaçış kitabı, kapitalizme hizmet eden insanlık olgusunu da sorgulamıştır. Kitapta bu durumu açıklayan bir cümleye yer vermek istiyorum;
“İnsanoğlu sonsuz ekonomi çarkında bir dişli haline gelmiştir. Sermayesi varsa önemli, yoksa önemsiz bir dişlidir o. Ama ne olursa olsun, kendi dışında bir amaca hizmet eden bir dişli…” Syf: 98
Diğer kitap değerlendirmelerimi görmek isterseniz sayfamı ziyaret edebilirsiniz.
Yazar
